Ervaringen die men nu ‘paranormaal’ noemt, zijn van alle tijden en culturen. Ze worden massaal gerapporteerd en hebben altijd in de belangstelling gestaan van filosofen, onderzoekers en hulpverleners.

Uitgaande van de mens met paranormale ervaringen heeft het Parapsychologisch Instituut (PI) als netwerkorganisatie drie doelstellingen:

• onderzoek doen naar paranormale verschijnselen
• onderwijs en voorlichting verzorgen over paranormale verschijnselen
• advies geven bij problemen met paranormale ervaringen

We zijn levensbeschouwelijk neutraal — we werken aan eigen projecten en we voeren projecten uit in samenwerking met andere organisaties.

Onze grondgedachte is dat in de parapsychologie van de 21e eeuw mensen met hun ervaringen voorop dienen te staan en niet de welles-nietes-discussie (bestaat het wel of bestaat het niet), die het onderzoek gevangen heeft gehouden in een debat dat in de sociale wetenschappen van tegenwoordig niet meer thuishoort.

Lang hebben parapsychologen hun werk beleefd als pioniers in een nieuw land waarin zij, gewapend met wetenschappelijke methoden antwoorden zochten op controversiële en in hun ogen fundamentele vragen. Ze werden bij die zoektocht systematisch tegengewerkt door ‘sceptici’: wetenschappelijk-fundamentalisten die (niet gehinderd door kennis van zaken omtrent de resultaten van wetenschappelijk parapsychologisch onderzoek) op voorhand geen enkele realiteitswaarde aan paranormale verschijnselen wensten toe te kennen. Kennelijk dacht men te kunnen debatteren (welles-nietes) over para-eigenschappen van ‘de objectieve werkelijkheid’.

Wat paranormale verschijnselen zijn, hangt af van hoe je ze beleeft en hoe je ernaar kijkt. Je kunt ze spontaan ervaren en je kunt er als onderzoeker naar kijken door een experimentele, een filosofische, een sociologische, een historische of een multi­culturele bril. Ons onderzoek is gericht op ontvouwing van al die verschillende betekenislagen.

Klik hier voor meer informatie op onze site over: onderzoek, cursussen, en hulpverlening.

Het Parapsychologisch Instituut (PI) is een netwerkorganisatie die bestaat uit onderzoekers, cursusdocenten en hulpverleners die aan de activiteiten van het PI deelnemen:

• Dr. Hein van Dongen
• Em. Prof. Dr. Hans Gerding
• Drs. Peter Kampschuur
• Douwe Bosga MA
• Drs. Karen Kruithof
• Drs. Rens Wezelman

Het Parapsychologisch Instituut (PI) was bij haar oprichting in 1953 door prof. dr. W.H.C. Tenhaeff onderdeel van de Universiteit Utrecht. Vanaf 1986 is het PI een stichting. Klik hiernaast op de knop voor meer informatie over de geschiedenis van het PI.

Bestuur van de Stichting Parapsychologisch Instituut:

• Drs. Karin Jurgens, voorzitter
• Em. Prof. Dr. Hans Gerding, penningmeester
• Hans van den Muijzenberg MA

Het PI werkt onder andere samen met:

• Universiteit Leiden, Instituut voor Godsdienstwetenschappen
• Vereniging voor Transpersoonlijke Psychiatrie

De geschiedenis van het Parapsychologisch Instituut kan worden beschouwd als een wezenlijk onderdeel van de geschiedenis van de wetenschappelijke para­psychologie in Nederland. In de tekst hieronder volgen:

• enkele feiten over de Studievereniging for Psychical Research en de geschiedenis van de parapsychologie in Nederland, en
• een beschrijving van de rol van het Parapsychologisch Instituut in die geschiedenis.

Aan het einde van de negentiende eeuw besloot een aantal gerenommeerde weten­schappers en filosofen in Engeland tot de oprichting van een studievereniging die zich tot doel stelde om verschijnselen als telepathie en mediumschap op weten­schappelijke wijze te onderzoeken: de Society for Psychical Research (SPR). Voor veel van hen was dit besluit een reactie op het (ook vandaag de dag nog altijd) toonaangevende materialisme in de wetenschap. Aan het begin van de twintigste eeuw telde de SPR veel vermaarde wetenschappers en denkers in haar gelederen, zoals Henri Bergson, William James, en Frederik van Eeden.

In 1920 werd onder leiding van de Groningse filosoof en psycholoog prof. dr. Gerard Heymans ook een Nederlandse tak van de SPR opgericht: de Studievereniging voor Psychical Research.

Dr. Paul Dietz werd in 1932 aan de Universiteit Leiden benoemd als (’s werelds eerste) universitair docent in de parapsychologie, zij het als (onbezoldigd) privaat-docent. In 1933 volgde de Universiteit Utrecht waar eveneens een docent parapsychologie werd benoemd. Deze opdracht ging naar dr. Wilhelm Tenhaeff, die inmiddels was gepromoveerd op een proefschrift met een parapsychologisch onderwerp.

De SPR kreeg in 1953 bij koninklijk besluit het recht een bijzondere leerstoel te vestigen aan de Universiteit Utrecht. Prof. dr. Wilhelm Tenhaeff werd de eerste bezetter van deze leerstoel die daarna bekleed werd door prof. drs. Henri van Praag (van 1979 tot 1986) en prof. dr. Dick Bierman (van 1990 tot 2006). In 2006 werden alle ‘Koninklijk Besluit Bijzondere Leerstoelen’ aan de Universiteit Utrecht afgeschaft.

De Universiteit Utrecht benoemde in 1974 prof. dr. Martin Johnson als gewoon hoogleraar in de parapsychologie. Hij leidde, samen met dr. Sybo Schouten, het Parapsychologisch Laboratorium tot dit in 1987 werd opgeheven.

Inmiddels was de SPR in 2005 in gesprek met de Universiteit voor Humanistiek over het vestigen van een bijzondere leerstoel. Dat werd de Heymans Leerstoel voor Bijzondere Ervaringen. Deze leerstoel werd in 2006 gevestigd met prof. dr. Dick Bierman als eerste bezetter. Bierman werd in 2009 opgevolgd door prof. dr. Stefan Schmidt die tot 2011 de leerstoel bezette. In 2011 werd de leerstoel opgeheven.

Tegenwoordig richt de SPR zich vooral op het uitgeven van het Tijdschrift voor Parapsychologie en Bewustzijnsonderzoek. Daarnaast organiseert de SPR de jaarlijkse ‘Dag van de Parapsychologie’ en onderhoudt het een website.

Bij zijn aantreden in 1953 als bijzonder hoogleraar in de parapsychologie, kreeg prof. dr. Wilhelm Tenhaeff de beschikking over een eigen instituut, het Parapsychologisch Instituut dat onderdeel was van de Universiteit Utrecht.

Toen Tenhaeff in 1979 werd opgevolgd door prof. Van Praag, had de Universiteit Utrecht inmiddels (sinds 1974) een Parapsychologisch Laboratorium. Daarom werd het Parapsychologisch Instituut met het aantreden van Van Praag door de UU afgestoten. Het werd echter door Van Praag voortgezet als zelfstandig instituut. Bij zijn aftreden in 1986 als bijzonder hoogleraar werd Douwe Bosga M.A. de nieuwe directeur.

In 1986 reorganiseerde Bosga het PI. Het werd een instituut met drie doelstellingen: voorlichting, onderzoek, hulpverlening. Bosga trad af in 2001 om zich in te zetten voor het Van Praag Instituut dat mede door hem in 1992 uit het PI was voort­ge­komen. In 2001 werd prof. dr. Hans Gerding directeur van het PI. Binnen dezelfde nieuwe structuur, maar met iets andere accenten (via enquêtes meer onderzoek naar paranormale ervaringen, en onderzoek naar filosofische implicaties daarvan) was hij directeur tot 2012.

Vanaf 2012 is het Parapsychologisch Instituut een netwerk-organisatie voor onderzoek, voorlichting, en hulpverlening. Bij het realiseren van die doelstellingen wordt samengewerkt met andere instellingen (onder andere de Universiteit Leiden en de Vereniging voor Transpersoonlijke Psychiatrie).

• Dongen, H. van & Gerding, J.L.F. (1983). Psi in wetenschap en wijsbegeerte. Deventer, Ankh Hermes.
• Kloosterman, I. (2016). Wetenschap van gene zijde: geschiedenis van de Nederlandse parapsychologie in de twintigste eeuw. Proefschrift, Universiteit Utrecht.

Paranormale ervaringen worden massaal gerapporteerd en zijn als zodanig een sociologisch gegeven.

De parapsychologie is een multidisciplinair werkveld waarin verschijnselen als telepathie, helderziendheid, precognitie en psychokinese met wetenschappelijke methoden en technieken worden onderzocht. Onderdelen van dit werkveld komt men ook buiten de parapsychologie tegen in onder andere de medisch-biologische wetenschappen, de neuro-wetenschappen, intuïtie-onderzoek, antropologie, sociologie, historiografie, religiestudies, en in de transpersoonlijke psychologie.

Omdat het wetenschappelijk onderzoek in de parapsychologie voldoet aan wetenschappelijk-methodologische criteria, werd de Parapsychological Association, de internationale beroepsvereniging van onderzoekers in de parapsychologie, in 1969 toegelaten tot de American Association for the Advancement of Science (AAAS).

De academische parapsychologie moet niet verward worden met in de media populaire programma’s waarin geestenfluisteraars, goochelaars, toneel-hypnotiseurs en -paragnosten optreden.

Een goed overzicht van het werkveld van de parapsychologie vindt u in deze boeken:

• Cardeña, Etzel, Lynn, Steven Jay, and Krippner, Stanley (2013). Varieties of Anomalous Experiences: Examining the Scientific Evidence. Washington D.C.: American Psychological Association.
• Radin, D.I. (2013). Supernormal. Science, Yoga and the Evidence for Extraordinary Psychic Abilities. New York: Random House.
• Cardeña, Etzel, Palmer, John, and Marcusson-Clavertz, David (2015). Parapsychology — A Handbook for the 21st Century. Jefferson, NC: McFarland.

Op deze pagina vindt u een aantal links naar websites en organisaties die serieuze informatie bieden over wetenschappelijke parapsychologie en aan parapsychologie gerelateerde onderwerpen. Eerst volgen hieronder links naar Nederlandstalige websites, daaronder vindt u buitenlandse links en tot slot links naar een aantal online-experimenten.

In het Nederlands taalgebied vindt u op de volgende websites informatie over parapsychologie en verwante onderwerpen:

• Spiritual Emergence Network Nederland (SENN)
  Zie ook het hoofdstuk hulpverlening op onze website.
• Studievereniging voor Psychical Research
  Nederlandse tak van de SPR.
• Tijdschrift voor Parapsychologie en Bewustzijnsonderzoek
  TvP, een uitgave van de SPR.
• Stichting Merkawah
  Informatie over nabij-de-dood-ervaringen.
• Tijdschrift Mantra
• Vereniging voor Transpersoonlijke Psychiatrie (VvTP)
• Het Johan Borgman Fonds

Hieronder staan links naar buitenlandse sites voor informatie over parapsychologie en aan parapsychologie gerelateerde onderwerpen:

• Association for Transpersonal Psychology
• European Transpersonal Association (EUROTAS)
• Exceptional Human Experience Network
• Gesellschaft für Anomalistik
• Global Consciousness Project
• Institut Métapsychique International (IMI)
• Institut für Grenzgebiete der Psychologie und Psychohygiene (IGPP)
• International Association for Near-Death Studies (IANDS)
• Koestler Parapsychology Unit
• Parapsychological Association (PA)
• Rhine Research Center
• Society for Psychical Research (de Britse SPR)

Hieronder staan sites waar u kunt deelnemen aan online-experimenten. Vrijwel altijd geldt dat er geen sterke conclusies kunnen worden gebaseerd op het resultaat van een of enkele experimentele sessies; wel kan elke sessie bijdragen aan een totaal van gegevens waarmee het bestaan van paranormale ervaringen weten­schappelijk aannemelijk kan worden gemaakt en kan worden geanalyseerd.

• Het retropsychokinese-experiment van het Fourmilab: www.fourmilab.ch
• Psi-experimenten van het Boundary Institute: www.gotpsi.org
• Een spelmatig ESP-experiment (ESP, extra-sensory perception: buitenzintuiglijke waarneming) van het Institute of Noetic Sciences: www.psiarcade.com

De informatie op deze website is afkomstig van het Parapsychologisch Instituut zelf, tenzij anders vermeld. Alle rechten van intellectueel eigendom komen dan ook toe aan het Parapsychologisch Instituut.

U mag deze informatie en het download-materiaal gebruiken en vrij verspreiden, maar alleen voor niet-commerciële doeleinden. Bij gebruik in publicaties dient u altijd te zorgen voor een bronvermelding.

Wij houden van deze website bezoekersstatistieken bij. Er worden echter geen gegevens verzameld, die het identificeren en traceren van individuele bezoekers mogelijk maken.

Deze website is zorgvuldig samengesteld en wij doen ons best om de informatie juist, volledig en actueel te houden. Het Parapsychologisch Instituut kan hierover echter geen absolute garantie bieden. Het gebruik van deze website is daarmee geheel voor eigen risico. De inhoud is bovendien slechts informatief en geen vervanging voor professioneel advies.

De parapsychologie is een multidisciplinair werkveld waarin verschijnselen als telepathie, helderziendheid, precognitie en psychokinese met wetenschappelijke methoden en technieken worden onderzocht. Onderdelen van dit werkveld komt men ook buiten de parapsychologie tegen in onder andere de medisch-biologische wetenschappen, de neuro-wetenschappen, intuïtie-onderzoek, antropologie, sociologie, historiografie, religiestudies, filosofie en in de transpersoonlijke psychologie.

De resultaten van parapsychologisch onderzoek worden gepubliceerd in boeken en in gereviewde artikelen in wetenschappelijke tijdschriften op het gebied van parapsychologie, (godsdienst)psychologie, natuurkunde, statistiek, filosofie en medische wetenschappen.

Naast gecontroleerd-experimenteel laboratoriumonderzoek naar welomschreven anomale verschijnselen wordt ook sociologisch, antropologisch, filosofisch en historiografisch onderzoek verricht naar de rol en de betekenis die men aan het paranormale toekent in mens- en wereldbeelden in wetenschap en samenleving.

In de jaren negentig heeft het Parapsychologisch Instituut in het eigen laboratorium veel telepathie-onderzoek uitgevoerd (volgens de zogeheten Ganzfeld-methode). De resultaten van dat onderzoek hebben we gepubliceerd in gereviewde artikelen in wetenschappelijk-parapsychologische journals.

Daarnaast hebben we onderzoek gedaan naar wat op onze weg kwam, zoals een analyse van de paranormale tips van de ontvoeringszaak Gerrit-Jan Heijn, onderzoek naar een beloftevolle proefpersoon, onderzoek naar poltergeistverschijnselen in een huis in Druten, en onderzoek naar voorspellende dromen bij de vuurwerkramp in Enschede.

In het wetenschappelijk onderzoek van het PI is het zwaartepunt steeds meer komen te liggen op de vraag wat deze ervaringen voor mens en wereld betekenen. We hebben gekozen voor maatschappelijk relevant onderzoek omdat dit onderzoek het bestaansrecht van ons instituut het beste rechtvaardigt. Dat neemt niet weg dat wij experimenteel onderzoek uiteraard ook belangrijk en interessant vinden, en dit uitvoeren en steunen waar we kunnen.

Aan het Parapsychologisch Instituut doen we onderzoek naar UFO-ervaringen. Heb je wel eens een UFO gezien op minder dan ongeveer 150 meter afstand (een zogenoemde close encounter ervaring), dan zouden we daar graag meer van willen weten. Ben je bereid om je ervaring met ons te delen en eventueel te laten onderzoeken, stuur ons dan een beschrijving van je ervaring toe via de contactbutton op deze website. In de onderwerpregel graag vermelden: “UFO-ervaring”.

Natuurlijk is het fijn als het om een recente ervaring gaat, maar we zijn ook geïnteresseerd in ervaringen van wat langer geleden.

Het spreekt vanzelf dat we je ervaring vertrouwelijk zullen behandelen.

Aan het Parapsychologisch Instituut loopt een onderzoek naar ervaringen van contact met overledenen en naar uittredingservaringen; een onderzoekssproject dat wordt uitgevoerd in een samenwerkingsverband met de Universiteit Leiden.

Centrale doelstellingen bij het project zijn:

• Een inventarisatie van de inhoud van de gerapporteerde ervaringen.
• Het belichten van de betekenis en zin die door de ondervraagden aan deze ervaringen worden verleend.
• Inzicht in hulpvragen naar aanleiding van deze ervaringen.
• Inzicht in de wijze waarop en de mate waarin hulpverleners daarop hebben gereageerd.

Het onderzoeksmateriaal bestaat uit de resultaten van aselecte steekproeven onder de Nederlandse bevolking waarbij gevraagd wordt naar ervaringen van contact met overledenen en naar uittredingservaringen.

Aan dit onderzoek wordt gewerkt door:

• Em. Prof. Dr. Hans Gerding (Parapsychologisch Instituut)
• Dr. Elpine de Boer (Instituut voor Godsdienstwetenschappen, Universiteit Leiden)

Hoewel anomale fenomenen als telepathie en helderziendheid door de reguliere wetenschap goeddeels worden genegeerd, blijkt uit ons onderzoek dat belangrijke filosofen – zoals Kant, Schopenhauer, Bergson, Derrida – deze fenomenen serieus hebben genomen en in hun werk hebben geduid. Toch heeft deze thematiek tot nog toe weinig academische aandacht gekregen. In samenwerking met de Universiteit Leiden hebben onderzoekers van het Parapsychologisch Instituut relevante teksten verzameld en geïnterpreteerd.

Medewerkers bij dit onderzoek zijn:

• Em. Prof. Dr. Hans Gerding (Parapsychologisch Instituut)
• Dr. Hein van Dongen (Parapsychologisch Instituut)
• Dr. Rico Sneller (Instituut voor Wijsbegeerte, Universiteit Leiden)

William James, die uitgebreid onderzoek deed naar mediumschap, noemde anomale fenomenen ‘wilde beesten in de filosofische woestijn’ – onder die titel presenteerden de genoemde onderzoekers hun bevindingen in 2011 in een boek, dat in 2014 ook in het Engels verschenen is: Wilde beesten in de filosofische woestijn, Dongen, H. van, Gerding, H., Sneller, R., Utrecht: Ten Have, 2011 (Wild Beasts of the Philosophical Desert: Philosophers on Telepathy and Other Exceptional Experiences, Newcastle: Cambridge Scholars Publishing, 2014).

Een pdf met de inleiding van de Nederlandse editie vindt op onze downloadpagina.

In de diverse wijsheidstradities wordt melding gemaakt van subtiele vormen van lichamelijkheid. Men spreekt van astraallichaam, het ‘dubbel’ of het etherisch lichaam. Vele functies en eigenschappen worden aan dit lichaam toegeschreven.

Een Nederlandstalig boek over dit onderwerp verscheen in 1993 onder de titel: Het voertuig van de ziel. In dit project wordt gewerkt aan een complete herziening en aanvulling van dit boek.

Medewerkers bij dit onderzoek zijn:

• Em. Prof. Dr. Hans Gerding (Parapsychologisch Instituut)
• Dr. Hein van Dongen (Parapsychologisch Instituut)
• Dr. Rico Sneller (Instituut voor Wijsbegeerte, Universiteit Leiden)

Paranormale ervaringen worden massaal gerapporteerd, en gaan veelal gepaard met turbulente levensomstandigheden. Er is aan de kant van hulpverleners behoefte aan meer begrip van zowel klinische als spirituele aspecten van spontane paranormale ervaringen. Met het oog daarop nam Het Johan Borgman Fonds het initiatief tot het organiseren van expertmeetingen op dit gebied in 2008 (Nederland) en in 2010 (Duitsland). Vanuit het PI is daar actief aan meegewerkt.

Dit project heeft geleid tot de publicatie van een boek dat verscheen 2012. De volledige titel luidt: Perspectives of Clinical Parapsychology. An Introductory Reader, Kramer, Wim H., Bauer, Eberhard., Hövelmann, Gerd H. (Eds), Utrecht: Stichting Het Johan Borgman Fonds, 2012.

Op onze downloadpagina kunt u een pdf met de inleiding en inhoudsopgave van het boek downloaden of lezen.

PI-onderzoekers leverden de volgende bijdragen aan dit werk:

• Eybrechts, M.V., Gerding, J.L.F., Explorations in Clinical Parapsychology
• Gerding, J.L.F., Philosophical Counseling as Part of Clinical Parapsychology

Omdat de melding van paranormale ervaringen vaak weinig precies is, worden mensen die dergelijke ervaringen melden niet zelden gezien als pathologisch. Echter: onderzoek laat zien dat deze mensen juist over een verfijnde sociaal-emotionele ‘antenne’ beschikken.

Dit project heeft geleid tot de publicatie van een hoofdstuk in een boek dat zal verschijnen in 2017. De volledige titel van het boek luidt: Alexithymia: Gender Differences, Cognitive Dimensions and Coping Strategies, Nova Science Publishers, Inc.

PI-onderzoeker Hans Gerding is medeauteur van dit hoofdstuk:

• F. van Putten, P.P. Moormann, H. Gerding, and B. Bermond,
  Pathological Paradox of the Paranormal

In een spirituele crisis kunnen mensen geconfronteerd worden met zingevingsvragen waarvan men voorheen het bestaan niet eens kon vermoeden. Latente functies van hun systeem worden actief en presenteren intense spirituele ervaringen die fascineren en beangstigen.

In deze studie wordt onderzocht wat op dit terrein de mogelijkheden zijn van filosofische counseling.

De resultaten van deze studie zijn door PI-medewerker Hans Gerding uitgewerkt tot een publicatie met als titel: ‘Philosophische Beratung im Kontext spiritueller Krisen’ dat verscheen als hoofdstuk (hoofdstuk 28) in: Spiritualität und spirituelle Krisen: Handbuch zu Theorie, Forschung und Praxis, onder redactie van Liane Hofmann en Patrizia Heise, Uitg. Schattauer, 2016.

Aan het Parapsychologisch Instituut wordt een aantal cursussen gegeven. De onderwerpen zijn vaak parapsychologisch (bijvoorbeeld telepathie, helderziendheid psychokinese, droomonderzoek), maar ook aan bod komen onderwerpen die wel raken aan de parapsychologie maar niet zelf parapsychologisch zijn (zoals: spiritisme, oosterse filosofie, sjamanisme, esoterische filosofie). De cursussen worden niet vanuit een specifieke levensbeschouwelijke achtergrond gegeven.

De (blauwe) cursustitel in het onderstaande cursusoverzicht is een link — een klik op een cursustitel brengt u bij meer gedetailleerde informatie over de inhoud van die cursus. De tarieven die worden vermeld, zijn inclusief 21% btw.

Alles wat we ervaren is energie — ook paranormale of anderszins buitengewone ervaringen zijn het gevolg van processen waarin onze persoonlijke energie een wisselwerking heeft met energieën vanuit de omgeving, bijv. van andere mensen in de aardse wereld of zelfs uit andere dimensies van bewustzijn en energie. In deze cursus kun je leren om goed om te gaan met je eigen energie en datgene wat zich van buitenaf of van binnenuit laat voelen. Wie meer of dieper waarneemt, heeft ook meer los te laten, daarom staat dat in deze cursus voorop. Daarnaast kun je leren zelf krachtiger uit te stralen vanuit je persoonlijke energiebron, in verbinding met de grote kosmische Bron — dit is centeren en we doen dat via de juiste ademhaling, in- en vanuit het midden van het lichaam. Zo leren we ook ons centrum met de aarde te verbinden en met beide benen stevig op de grond te staan: aarden. Op deze wijze kunnen we overal doorheen ademen en nemen onze waarnemingen en emoties geen loopje met ons. We onderdrukken onze gevoeligheid niet maar stemmen onze ‘antennes’ zuiver af op wat nodig of zinvol is met het oog op wat ons hier en nu te doen staat. Zodoende kunnen we heel worden en blijven.

In deze cursus baseert psycholoog en ademtherapeut Peter Kampschuur zich op de specifieke vorm van lichaamsgerichte, genezende meditatie die door Hetty Draayer is aangereikt als weg tot Zelfbewustwording en -verwerkelijking.

In het boek Meditatie, energie en bewustzijn van Hetty Draayer vindt u meer informatie over deze meditatieve benadering van het omgaan met energieën.

• 10.30 — Een half uur tijd om je individueel voor te bereiden, in stilte
• 11.00 — Korte inleiding, daarna een gezamenlijke meditatieve oefening
• 12.00 — Kin Hin (meditatief lopen)
• 12.20 — Zitten in stilte (de eigenlijke meditatie)
• 13.00 — Lunch (s.v.p zelf een lunchpakketje meenemen)
• 13.30 — Gezamenlijke wandeling in stilte
• 14.30 — Koffie/thee
• 14.45 — Individuele voorbereiding in stilte
• 15.00 — Gezamenlijke meditatieve oefening
• 15.45 — Zitten in stilte (meditatie)
• 16.15 — Afronding met muziek

• een hoofdkussentje
• deken
• warme sokken of pantoffels
• lunchpakket
• regenkleding
• wandelschoenen

Van de oefeningen die tijdens de cursus worden aangereikt worden geluidsopnames gemaakt die je na de bijeenkomsten kunt downloaden van internet, via een link die per e-mail wordt toegezonden — uitsluitend aan degenen die tijdens een bijeenkomst aanwezig waren.

Om een en ander ook thuis te kunnen inoefenen, zit er telkens ongeveer een maand tussen de vijf data van deze cursus. Het wordt dan ook warm aanbevolen om tussen de bijeenkomsten thuis te oefenen met de geluidsopnames; op die manier kunnen we in de bijeenkomsten voortbouwen op wat er al geleerd is.

Het loslaten, centeren en aarden kan zich door thuis te oefenen ook verdiepen en blijven doorgaan in het dagelijks leven. Oefening baart kunst! Ook het nemen van individuele begeleidingssessies wordt aangeraden (zie bij onderstaande docent-informatie voor de website van Peter Kampschuur).

Drs. Peter Kampschuur volgde na zijn studie psychologie aan de Universiteit Groningen de opleiding van Hetty Draayer: lichaamsgerichte, genezende meditatie. In deze benadering worden psycho-energetische therapie en (adem)meditatie geïntegreerd tot een weg van zelfbewustwording, heel- en éénzijn. Hierover schreef hij vele tijdschriftartikelen, en boeken als De man zonder navel — De Nieuwe Tijd tussen zin en onzin en De zachte kracht van floaten, en samen met Ad van Beckhoven: Spiritualiteit en energie: de kundalini-kwestie.

Peter Kampschuur is lid van het Netwerk Parapsychologisch Instituut; meer informatie over zijn werk vindt u op de website: www.peterkampschuur.nl

Hieronder vindt u het aanmeldingsformulier waarmee u zich kunt inschrijven voor een of meerdere van de door het PI georganiseerde cursussen. De tarieven die in het cursusoverzicht werden vermeld, zijn inclusief 21% btw. De velden die gemarkeerd zijn met een * verplicht invullen.

Leden van het netwerk van het Parapsychologisch Instituut houden regelmatig lezingen over parapsychologie en haar randgebieden. Voor het maken van afspraken over een lezing kunt u via hun website contact opnemen:

• Dr. Hein van Dongen: www.heinvandongen.com
• Em. Prof. Dr. Hans Gerding: www.hansgerding.nl
• Drs. Peter Kampschuur: www.peterkampschuur.nl

Er zijn geen erkende HBO-opleidingen parapsychologie. Wel zijn er opleidingen en cursusprogramma’s die zelf aangeven op HBO-niveau onderwijs in deze richting te bieden. U kunt bij deze opleidingen informeren naar de waarde van hun diploma’s:

• Instituut CAM
  Opleidingscentrum voor energetische therapie
• Academie Integrale Menswetenschappen / SPSO
  Opleidingen in de geestelijke gezondheidszorg
• Stichting Filosofie Oost-West
  Cursussen en lezingen over nieuwe verbindingen tussen mensen, tradities en disciplines

Mogelijkheden om studiepunten te halen voor onderwerpen als parapsychologie, (klinische aspecten van) exceptional experiences, en historiografisch onderzoek naar esoterie zijn in Nederland beperkt en kunnen per academisch jaar wisselen. Studenten krijgen geen kant-en-klaar aanbod en zullen zelf op zoek moeten gaan.

Hieronder staat een lijstje van instituten en personen die daarover meer informatie kunnen geven:

• Universiteit Groningen
  Universiteit Groningen
  Dr. Jacob Jolij, Prof. Em. Dr. Dick Bierman
• Universiteit van Amsterdam
  Leerstoel: History of Hermetic Philosophy
  Prof. Dr. Wouter Hanegraaff
• Vrije Universiteit, Amsterdam
  Leerstoel boeddhistische filosofie in dialoog met andere levensbeschouwelijke tradities
  Prof. Dr. André van der Braak
• Universiteit Leiden
  Instituut voor Wijsbegeerte
  Dr. Rico Sneller
• Universiteit Leiden
  Instituut voor Godsdienstwetenschappen
  Dr. Elpine de Boer
• Radboud Universiteit Nijmegen
  Donders Instituut
  Prof. Dr. Henk Barendrecht
• Universiteit voor Humanistiek Utrecht
  Leerstoel voor psychiatrie en levensbeschouwing
  Prof. Dr. Arjan Braam

Er zijn ook mogelijkheden om in het buitenland studiepunten te halen voor modules rondom onderwerpen als parapsychologie, (klinische aspecten van) exceptional experiences, historiografisch onderzoek naar esoterie.

• University of Northampton, UK
  The Centre for the Study of Anomalous Psychological Processes (CSAPP)
  Prof. Dr. Chris Roe
• University of Essex
  Prof. Dr. Roderick Main
• University of Gothenburg
  Prof. Dr. Adrian Parker
• Lund University
  Prof. Dr. Etzel Cardeña
• University of Greenwich
  Dr. David Luke
• Sofia University
  Prof. Dr. David Lukoff

Regelmatig richten mensen met buitengewone ervaringen zich met hulpvragen en informatievragen tot het Parapsychologisch Instituut. Men rapporteert voor­spel­lende dromen, ‘geesten’ zien, uittredingen, bijna-dood-ervaringen, reïn­car­na­tieher­inneringen, buitenlichamelijke ervaringen, telepathie en helderziendheid. Daarnaast zijn er mensen met buitengewone ervaringen die men ziet als gerelateerd aan de parapsychologie. Dat zijn bijvoorbeeld mystieke ervaringen, energetische ervaringen, een spirituele crisis, of ervaringen die samenhangen met hoogsensitiviteit.

Sommige mensen met de hier genoemde buitengewone ervaringen hebben een onbevredigende en vaak lange weg bewandeld langs therapeuten en hulpverlenders. Anderen hebben geen hulpvraag, maar een informatievraag over hun ervaringen. In beide gevallen hoopt men door een gesprek met een hulpverlener die thuis is in deze ervaringswerelden, beter in staat te zijn een eigen oordeel te vormen.

Met de volgende medewerkers uit het netwerk van het Parapsychologisch Instituut kunt u via hun eigen websites een afspraak maken voor een consult:

• Dr. Hein van Dongen: www.heinvandongen.com
• Em. Prof. Dr. Hans Gerding: www.hansgerding.nl
• Drs. Peter Kampschuur: www.peterkampschuur.nl
• Drs. Karen Kruithof: utrechtacupunctuur.nl

Paranormale verschijnselen worden niet zelden in verband gebracht met spirituele ervaringen. Voor mensen die een spirituele crisis meemaken, bestaat er een aparte website: het Spiritual Emergence Network Nederland (SENN). Op de website van het SENN is informatie te vinden over wat mensen in een spirituele crisis ervaren.

Wij erkennen de problemen die met deze ervaringen kunnen samengaan, maar ook erkennen wij deze ervaringen als betekenisvol en als waardevolle mogelijkheden voor persoonlijke groei.

Klik hier om naar de website van SENN te gaan: www.sennederland.nl

Paranormale ervaringen vormen vaak een onderdeel van buitengewone ervaringen. Die buitengewone ervaringen zijn voor de mensen die ze hebben soms het meest concrete dat ze ooit beleefd hebben. Ze kunnen hun hele verdere leven doorstralen. Maar, ze kunnen ook juist buitengewoon zijn als kleinigheid, als een paranormaal steuntje in de rug, als subtiele uiting van boosheid of liefde, of als een knipoog van het lot.

Buitengewone ervaringen zijn van alle tijden en culturen; ze komen in allerlei vormen voor en ook onder allerlei namen, zoals:

• mystieke ervaringen en extase
• verschijningen van overledenen
• telepathie en helderziendheid
• psychokinese
• nabij-de-dood-ervaringen
• ongewone lichamelijk-spirituele sensaties
• uittredingservaringen
• ervaringen van betekenisvol toeval

Heeft u zelf wel eens een buitengewone ervaring gehad en wilt u die delen met anderen en beschikbaar stellen voor het archief van het Parapsychologisch Instituut? Onderzoekers kunnen veel leren van verzamelingen buitengewone ervaringen. Wij stellen het dan ook bijzonder op prijs als u uw eigen ervaring met ons wilt delen; we vragen daarbij uitdrukkelijk naar uw eigen ervaringen (dus niet die van een ander). U kunt voor het melden van uw ervaring gebruikmaken van onderstaand formulier.

Andere mensen vinden het interessant om uw ervaring te lezen — ze kunnen daarin eigen ervaringen herkennen of ze worden er door geïnspireerd. Sommige ingestuurde ervaringen publiceren wij daarom in het tijdschrift Mantra, in de rubriek ‘Buitengewone ervaringen’. Dat doen wij ongecensureerd en uiteraard alleen als u daar toestemming voor geeft. Op het onderstaande formulier kunt u aangeven of u toestemming geeft voor publicatie (als u wilt kan dat ook anoniem).

U ontvangt een bevestiging als u via het onderstaande formulier een ervaring instuurt. De velden die gemarkeerd zijn met een * verplicht invullen. Bij voorbaat, onze hartelijke dank.

Er bestaan veel misverstanden over wat parapsychologie als wetenschap is, en over wat paranormale ervaringen zijn. Om zin en onzin op dit gebied enigszins van elkaar te scheiden, is er voorheen aan het PI voorlichtingsmateriaal geschreven. Deze informatie is niet up-to-date maar is nog steeds relevant. Het is een vijfdelige reeks die nu voor een ieder gratis te downloaden is.

U kunt een pdf met een deel uit deze documentatiereeks in de pdf-reader lezen door een klik op de onderstaande lees-knop; met de download-knop kunt u de pdf downloaden en op uw computer lezen.

De parapsychologie probeert met wetenschappelijke methoden het bestaan van anomale (dat is: paranormale) ervaringen en verschijnselen aannemelijk te maken. Het gaat daarbij om gedegen filosofische analyses en om gecontroleerd onderzoek, vaak onder laboratoriumomstandigheden — parapsychologie is dus iets anders dan een new age-onderneming.

Op deze pagina vindt u een verzameling onderzoeksverslagen in pdf-format. Voor wie geïnteresseerd is in meer van dergelijke verslagen, hebben we een aantal links vermeld naar sites met downloadbare pdf’s.

De Selected Peer-Reviewed Publications on Psi Research biedt een overzicht van geselecteerde wetenschappelijke publicaties op het gebied van de parapsychologie. Veel van deze artikelen kunt u gratis downloaden.

Hoewel anomale fenomenen als telepathie en helderziendheid door de reguliere wetenschap goeddeels worden genegeerd, blijkt in dit onderzoek dat belangrijke filosofen – zoals Kant, Bergson, Derrida – deze fenomenen serieus hebben genomen en in hun werk hebben geduid. Toch heeft deze thematiek tot nog toe weinig academische aandacht gekregen. In samenwerking met de Universiteit Leiden hebben onderzoekers van het Parapsychologisch Instituut (PI) relevante teksten geïnterpreteerd.

William James, die uitgebreid onderzoek deed naar mediumschap, noemde anomale fenomenen ‘wilde beesten in de filosofische woestijn’ – onder die titel presenteerden de onderzoekers hun bevindingen in 2011 in een boek, dat in 2014 in het Engels verschenen is: Wilde beesten in de filosofische woestijn, H. van Dongen, H. Gerding, & R. Sneller, Utrecht: Ten Have, 2011 (Wild Beasts of the Philosophical Desert, H. van Dongen, H. Gerding, & R. Sneller, Newcastle: Cambridge Scholars Publishing, 2014).

Een pdf met de inleiding van de Nederlandse editie kunt u in de pdf-reader lezen door een klik op de onderstaande lees-knop; met de download-knop kunt u de pdf downloaden en op uw computer lezen.

Paranormale ervaringen worden massaal gerapporteerd, en gaan veelal gepaard met turbulente levensomstandigheden. Er is aan de kant van hulpverleners behoefte aan meer begrip van zowel klinische als spirituele aspecten van spontane paranormale ervaringen. Met het oog daarop nam Het Johan Borgman Fonds het initiatief tot het organiseren van expertmeetingen op dit gebied in 2008 (Nederland) en in 2010 (Duitsland). Vanuit het PI is daar actief aan meegewerkt. Het HJBF heeft een boek over dit onderwerp gepubliceerd dat verschenen is in 2012.

De volledige titel van het boek luidt: Perspectives of Clinical Parapsychology. An Introductory Reader, W. Kramer, E. Bauer, & G. Hövelmann (Eds), Utrecht: Stichting Het Johan Borgman Fonds, 2012.

Een pdf met inleiding en inhoudsopgave van het boek kunt u in de pdf-reader lezen door een klik op de onderstaande lees-knop; met de download-knop kunt u de pdf downloaden en op uw computer lezen.

Medewerkers van het Parapsychologisch Instituut leveren regelmatig bijdragen aan het door de Studievereniging for Psychical Research (de Nederlandse SPR) uit­ge­geven Tijdschrift voor Parapsychologie en Bewustzijnsonderzoek.

Een overzicht van jaargangen en artikelen van het TvP verschijnt op de site van de SPR: dutchspr.org

Er is in de loop der jaren veel onzin geschreven over het paranormale en (helaas ook) over de parapsychologie. Op deze plaats zullen we de titels publiceren van een aantal genuanceerde boeken en artikelen. Aan deze lijst wordt nog gewerkt.

Het meest paranormale aan het Parapsychologisch Instituut is… dat het nog steeds bestaat. Maar als de financiële situatie niet verbetert, is het de vraag of ons instituut, dat al sinds 1953 bestaat, haar 75-jarig jubileum haalt.

Tot 1980 was het PI onderdeel van de Universiteit Utrecht. Daarna werd het een zelfstandig instituut en dus ontvangen wij geen subsidies van de Rijksoverheid. Het blijkt in de praktijk bijzonder moeilijk te zijn om de overheid en andere instellingen ertoe te bewegen de wetenschappelijke parapsychologie te subsidiëren. De reden hiervoor moet gezocht worden in het controversiële karakter dat de parapsychologie in de ogen van velen heeft. Die problematische situatie geldt niet alleen de Nederlandse parapsychologie. Ook in andere landen waar wetenschappelijk parapsychologisch onderzoek wordt verricht en waar voorlichting en hulp wordt geboden, is de overheid afwezig en is men mede afhankelijk van de steun van personen die privé-middelen hiervoor ter beschikking stellen. Dankzij die steun bestaan ook de leerstoel parapsychologie aan de Universiteit van Edinburgh, het Rhine Instituut in de VS, het Duitse Institut für Grenzgebiete der Psychologie und Psychohygiene, en het Institut Métapsychique International in Parijs.

Dat het PI in Nederland nog bestaat, is te danken aan een combinatie van factoren: betrokkenheid bij de leden van het PI-Netwerk, bescheiden inkomsten uit eigen activiteiten (zoals het geven van cursussen), en aan een incidentele projectsubsidie. De weinige instellingen die ons in het verleden gesteund hebben door een project te financieren, willen om begrijpelijke redenen niet dat het PI voor haar bestaan daar afhankelijk van wordt.

Onze financieel problematische situatie staat in schril contrast tot de belangstelling voor ‘het paranormale’ bij het publiek. Die belangstelling is groot. Ruim de helft van de bevolking in westerse landen rapporteert wel eens een buitengewone of paranormale ervaring te hebben gehad — ook in een enquête van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat bij 42% van de Nederlandse bevolking sprake is van een gerichtheid op het paranormale.

Het PI is in Nederland de enige instelling waar vanuit een academische achtergrond in samenhang gewerkt wordt aan onderzoek, voorlichting en hulpverlening op het gebied van de parapsychologie.

Wanneer u het PI een donatie wilt doen of wanneer u het PI in uw testament wilt gedenken, kunt u contact opnemen met:

Archiefmateriaal op het gebied van de wetenschappelijke parapsychologie en daaraan gerelateerde gebieden is te vinden in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag, en in de Universiteitsbibliotheken van Amsterdam, Utrecht, Rotterdam en Groningen. Daarnaast is er een internationaal archief (met veel informatie over Nederlandse personen en instellingen) in het Institut für Grenzgebiete der Psychologie und Psychohygiene (IGPP) te Freiburg in Duitsland.

In Nederland is door Het Johan Borgman Fonds een archiefproject opgestart met het doel parapsychologisch archiefmateriaal in Nederland te verzamelen, beter toegankelijk te maken, en vervolgens af te dragen aan een van bovenstaande instellingen.

Ook het archiefmateriaal van het Parapsychologisch Instituut is afgestaan aan HJBF.

Mocht u beschikken over correspondentie, verslagen en rapporten van instellingen of stichtingen, tijdschriften en boeken op het gebied van de parapsychologie en daaraan gerelateerde gebieden, dan kunt u contact opnemen met drs. Wim Kramer van HJBF.

Het Parapsychologisch Instituut is gevestigd in het Springhuys:

Vanaf het Centraal Station loopt u in 10 minuten naar het Springhuys. U verlaat het station aan de kant van Hoog Catherijne. Na enkele tientallen meters slaat u bij de Blokker rechtsaf richting o.a. Kantoren Trindeborch. Via een roltrap komt u beneden op straat uit. Onderaan de roltrap slaat u linksaf, steekt de Catharijnesingel over, en loopt u rechtdoor de Mariaplaats op. Aan het einde slaat u rechtsaf – aan uw rechterhand staat het gele gebouw der kunsten – en ongeveer 100 meter verderop begint de Springweg. Het Springhuys zit vooraan op nummer 7.

Er is een parkeergarage Springweg op 150 meter afstand van het Springhuys. Zorg ervoor dat u de Springweg inrijdt via de Mariaplaats. Vanaf de andere richting is de parkeergarage niet bereikbaar.